Đây là một tình trạng ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm trạng và các chức năng liên quan. Đây là một thuật ngữ tổng quát ám chỉ các dạng rối loạn bao gồm trầm cảm, lưỡng cực và các rối loạn tâm thần liên quan đến tâm trạng. Nếu bạn trải qua các triệu chứng của rối loạn tâm trạng, tâm trạng của bạn có thể dao động từ trầm cảm đến cao hứng.
Đọc thêm: Trầm Cảm: Dấu Hiệu, Nguyên Nhân và Phương Pháp Điều Trị
Rối Loạn Tâm Trạng Theo DSM-5
Theo Hướng Dẫn Chẩn Đoán và Thống Kê Rối Loạn Tâm Lý (DSM-5) được cập nhật năm 2013, rối loạn tâm trạng được phân loại thành hai nhóm chính: nhóm rối loạn lưỡng cực và các rối loạn liên quan, cùng với nhóm rối loạn trầm cảm. Các nhóm này bao gồm nhiều dạng khác nhau, mỗi loại có đặc điểm, triệu chứng và tiêu chí chẩn đoán riêng biệt nhằm giúp các chuyên gia y tế đánh giá và điều trị chính xác hơn các vấn đề về sức khỏe tâm thần liên quan đến cảm xúc và tâm trạng.
Các Loại Rối Loạn Tâm Trạng Phổ Biến
-
Rối Loạn Trầm Cảm Chính (MDD): Giai đoạn buồn bã, tuyệt vọng kéo dài kèm triệu chứng tâm lý và thể chất.
-
Rối Loạn Lưỡng Cực Loại I: Gồm các giai đoạn hưng phấn rõ rệt, có thể gây hành vi mạo hiểm.
-
Rối Loạn Lưỡng Cực Loại II: Giai đoạn hưng phấn nhẹ (hypomania) kết hợp trầm cảm lâm sàng.
-
Rối Loạn Lưỡng Cực Chu Kỳ: Kéo dài ít nhất 2 năm với các giai đoạn hưng phấn nhẹ và trầm cảm nhưng không đủ tiêu chuẩn loại I hoặc II.
-
Rối Loạn Lưỡng Cực và Trầm Cảm Do Tình Trạng Sức Khỏe Khác: Triệu chứng do các bệnh thể chất gây ra.
-
Rối Loạn Do Thuốc/Chất: Triệu chứng rối loạn xuất phát từ việc sử dụng thuốc hoặc chất kích thích.
-
Tình Trạng Khác: Các trường hợp không đủ tiêu chuẩn để phân loại rõ ràng.
Dấu Hiệu Của Rối Loạn Tâm Trạng
Rối loạn tâm trạng có thể gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày và đáp ứng các yêu cầu. Đặc biệt, ở trẻ em, một số người có thể trải qua các biểu hiện sinh lý của trầm cảm như đau đầu hoặc đau bụng không rõ nguyên nhân. Với sự đa dạng của bệnh, các ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống cũng có thể khác nhau. Những dấu hiệu phổ biến có thể bao gồm:
- Mất hứng với những hoạt động trước đây yêu thích
- Thay đổi về lượng thức ăn tiêu thụ
- Rối loạn giấc ngủ
- Cảm giác mệt mỏi
- Khóc
- Lo lắng
- Cảm giác trống rỗng và thiếu năng lượng
- Cảm thấy cô đơn, buồn bã, vô vọng và vô giá trị
- Khó tập trung
- Khó khăn trong việc đưa ra quyết định
- Cảm thấy tội lỗi
- Khó chịu
- Ý nghĩ về tự tử hoặc tự tử
Những dấu hiệu này có thể kéo dài và dần dần ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Chúng không chỉ là biểu hiện cảm xúc thoáng qua mà thường xuyên tồn tại.
Nguyên Nhân
Nguyên nhân của tình trạng này chưa được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng thường do nhiều yếu tố kết hợp. Trong đó, yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng, cùng với các yếu tố môi trường, căng thẳng, và thay đổi sinh học trong não bộ.
Chẩn Đoán
Rối loạn tâm trạng nên được đánh giá và điều trị bởi các chuyên gia tâm lý như nhà tâm lý học. Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào ảnh hưởng đến cuộc sống của mình, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ ngay lập tức.
Bác sĩ có thể sử dụng khám sức khỏe và các kiểm tra để loại trừ các nguyên nhân sinh lý và đánh giá tâm trạng của bạn.
Đọc thêm: Trị Liệu Tâm Lý: Các Triệu Chứng Tâm Lý Cần Được Thấu Hiểu
Phương Pháp Điều Trị
Trên toàn thế giới, hàng triệu người mắc rối loạn tâm trạng đã được điều trị thành công, làm tăng chất lượng cuộc sống của họ. Các phương pháp điều trị bao gồm tâm lý trị liệu, hay còn gọi là liệu pháp trò chuyện, và thuốc để cân bằng hóa học não. Kết hợp giữa các phương pháp này thường là cách tiếp cận hiệu quả nhất.
- Liệu Pháp: Liệu pháp hành vi nhận thức (Cognitive Behavioral Therapy – CBT) là một phương pháp chuyên sâu thường được sử dụng trong điều trị trầm cảm và lưỡng cực. CBT giúp nhận biết và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực và hành vi không lành mạnh.
- Thuốc: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống trầm cảm cho những người mắc rối loạn tâm trạng. Các loại thuốc này thường được sử dụng để điều trị cả trầm cảm và một số loại rối loạn lưỡng cực.
Đọc thêm: Khi Lo Âu Ập Đến: “Bỏ Túi” Ngay 5 Cách Giải Tỏa Tâm Trạng
Tổng Kết
Việc bạn hoặc ai đó trong gia đình gặp phải rối loạn tâm trạng có thể gây lo ngại. Nhưng hãy nhớ: có nhiều phương pháp để giúp bạn đối phó với vấn đề này, bao gồm cả việc điều trị. Nếu bạn nghĩ rằng mình có thể mắc phải tình trạng này, hãy liên hệ với một chuyên gia để được chẩn đoán. Sự thành thật trong việc chia sẻ với chuyên gia sẽ giúp họ nhanh chóng đưa ra phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.
Nguồn: